Πολλοί δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι στα κομμάτια θέλει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Γιατί λέει «όχι» συνεχώς σε πράγματα που φαίνονται λογικά και στους πιο συστημικούς Ευρωπαίους; Ποιος ο λόγος που ωθεί την Ελλάδα προς την ασφυξία και το Grexit; Και πώς, παρά τον αρνητισμό του, που τον καθιστά αντιπαθητικό παντού, η δημοφιλία του στηνΟμοσπονδιακή Γερμανία παραμένει υψηλή;
Κάποιοι θα ρωτήσουν: Τι μας ενδιαφέρει; Είναι ένας πολιτικός στη δύση της καριέρας του. Ας κοιτάξουμε εμείς τα δικά μας κι έχει ο θεός. Σφάλλουν. Το θέμα δεν είναι ο κ. Σόιμπλε, ο οποίος πράγματι μπορεί από στιγμή σε στιγμή να αποτραβηχτεί. Το θέμα είναι η δομή της ευρωζώνης και οι εξελίξεις στην Ε.Ε. γενικότερα.
Ο κ. Σόιμπλε -μας αρέσει ή όχι- έχει οικοδομήσει ένα αφήγημα εντός της Γερμανίας, αλλά και άλλων χωρών (ιδίως της Ολλανδίας, της Φινλανδίας, της Σλοβακίας, της Αυστρίας κ.λπ.) το οποίο ενισχύεται από τις εξελίξεις καθημερινά (όσο και να αποδομείται η Ευρώπη) και το οποίο θα παραμείνει κυρίαρχο και μετά τον κ. Σόιμπλε.
Αν δούμε τις αντιδράσεις ακόμα και των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών στις προτάσεις του προέδρου Μακρόν, θα διαπιστώσουμε (πέραν των φιλότιμων προσπαθειών του κ. Σουλτς να διαφοροποιηθεί, τουλάχιστον επικοινωνιακά, από το δίδυμο Μέρκελ-Σόιμπλε) πως το αφήγημα Σόιμπλε διέπει και το SPD. Οσο για το FDP, το Κόμμα Ελεύθερων Δημοκρατών, που ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις και πιθανότατα θα είναι ο επόμενος εταίρος σε μια κυβέρνηση υπό τους Χριστιανοδημοκράτες, οι απόψεις και προτάσεις του (τουλάχιστον όσον αφορά το ευρώ, την Ελλάδα, τη Γαλλία κ.λπ.) είναι εκείνες που θα είχε ένα κόμμα ιδρυθέν από τον κ. Σόιμπλε!
Αν θέλουμε να καταλάβουμε λοιπόν τι κινεί το θυμικό του κ. Σόιμπλε, αρκεί ένας πρωτοσέλιδος τίτλος της συντηρητικής γαλλικής εφημερίδας Le Figaro της 18ης Σεπτεμβρίου του 1992, λίγο μετά την ολοκλήρωση της Συνθήκης του Μάαστριχτ, της ιδρυτικής διακήρυξης του ευρώ:
ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1920 ΕΛΕΓΑΝ ΟΤΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΘΑ ΠΛΗΡΩΝΕ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ. ΤΩΡΑ ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΕΙ!
Από κάτω, το πρωτοσέλιδο άρθρο εξηγούσε πως: «Η Συνθήκη του Μάαστριχτ είναι μια Συνθήκη των Βερσαλλιών χωρίς ούτε μια σφαίρα».
Για τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και πολλούς Γερμανούς αξιωματούχους ήταν τεράστια προσβολή, και απειλή, των γαλλικών ελίτ, που ουσιαστικά έβλεπαν το ευρώ ως μοναδική ευκαιρία να κατακτήσουν την Bundesbank (τη γερμανική κεντρική τράπεζα που εξέδιδε το μάρκο) χωρίς να ρίξουν ούτε έναν πυροβολισμό.
Ο κ. Σόιμπλε και το γερμανικό κατεστημένο δεν θα επέτρεπαν ποτέ στον εαυτό τους να το ξεχάσουν αυτό. Τότε γιατί αποδέχθηκαν το ευρώ; Ναι, έπαιξε ρόλο ο εκβιασμός του Παρισιού, που έθεσε ως όρο το ευρώ για τη συναίνεσή του στη γερμανική ενοποίηση.
Δεν ήταν όμως αυτός ο βασικός λόγος. Η απάντηση βρίσκεται αλλού: στη γυμνή αλήθεια ότι η εξαγωγική οικονομία της Γερμανίας δεν μπορεί να αντέξει την ελεύθερη διακύμανση του νομίσματός της.
Ενα μάρκο με ελεύθερα κυμαινόμενη ισοτιμία δεν δύναται να εξυπηρετήσει τη μερκαντιλιστική φιλοδοξία της γερμανικής ελίτ να παραμείνει η χώρα πλεονασματική. Ετσι, δέχθηκαν τη μετάλλαξη του μάρκου σε ευρώ, αλλά πάντα σε κατάσταση επιφυλακής εναντίον των Γάλλων εταίρων τους.
Ο,τι κάνει ο κ. Σόιμπλε ή η Bundesbank, από τότε έως σήμερα, έχει έναν στόχο: να τιμωρήσει εκείνη την προσβολή-απειλή των γαλλικών ελίτ και να τους σηματοδοτεί ότι ποτέ δεν θα τους επιτραπεί να κάνουν το σχέδιό τους πραγματικότητα. Πράγματι, από το 1992, το Βερολίνο και η Φρανκφούρτη, συχνά-πυκνά, προβαίνουν σε κινήσεις που εξευτελίζουν το Παρίσι και «το βάζουν στη θέση του».
Υπό αυτό το πρίσμα, μια οποιαδήποτε συμφωνία που επιτρέπει στην Ελλάδα να αναπνεύσει εντός του ευρώ, όποιο κόμμα κι αν είναι στην κυβέρνηση των Αθηνών, για τον κ. Σόιμπλε θα έστελνε το λάθος μήνυμα στο Παρίσι.
Θα ήταν (νομίζει ο ίδιος) σαν να τους δίνει ελπίδες να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το μάρκο (σημ.: έτσι ερμηνεύει το ευρώ – ως μάρκο σε νέο περιτύλιγμα) χωρίς να αποδεχθούν το βέτο του Βερολίνου όσον αφορά τον κρατικό προϋπολογισμό της Γαλλίας. «Οποιος θέλει το ευρώ χρειάζεται να αποδεχθεί την τρόικα», τον έχω ακούσει να λέει αναφερόμενος όχι στην Ελλάδα τόσο πολύ όσο στη Γαλλία.
Αυτός είναι ο λόγος που ο κ. Μητσοτάκης, σε περίπτωση αναρρίχησής του στο Μαξίμου, έχει ακριβώς μηδέν πιθανότητες να πείσει το Βερολίνο να του επιτρέψει δραστική μείωση των φορολογικών συντελεστών – όσο μεγάλες μειώσεις κρατικών δαπανών, συντάξεων κι αν τους προτείνει.
Σόιμπλε και Σία αρνούνται οποιαδήποτε παραχώρηση στην Αθήνα μπορεί να εκληφθεί στο Παρίσι ως θετικό σημάδι ότι το Βερολίνο ενδέχεται να αποδεχθεί την κυριαρχία της γαλλικής κυβέρνησης επί της δημοσιονομικής πολιτικής της Γαλλίας.
Εχει σημασία λοιπόν να καταλάβουμε όλοι μας ότι το αδιέξοδο της Ευρώπης και η ερημοποίηση της Ελλάδας δεν είναι θέμα ενός «κακού» ανθρώπου ή κάποιας ιδιοτροπίας. Είναι απόρροια μιας τιτάνιας σύγκρουσης Γερμανίας-Γαλλίας, στην οποία Ελλάδα και Ευρώπη είναι παράπλευρες απώλειες.
Ενα είναι σίγουρο. Τόσο ο κ. Σόιμπλε όσο και η συντριπτική πλειοψηφία του γερμανικού κατεστημένου κατανοούν αυτό που η τρόικα εσωτερικού, εδώ στην Ελλάδα, κάνει ότι δεν καταλαβαίνει: η ευρωζώνη δεν είναι βιώσιμη, ούτε καν οδεύει προς θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα την κάνουν βιώσιμη.
Κατανοούν ακόμα ότι για να πετύχει η όποια ομοσπονδοποίηση 19 κρατών απαιτούνται η κατάργηση των δανείων από ένα κράτος σε άλλο και η δημιουργία ενός κοινού κέντρου με έναν κοινό, ομοσπονδιακό προϋπολογισμό της τάξης τουλάχιστον του 20% του συνολικού εισοδήματος. Δηλαδή, κατανοούν ότι απαιτείται ακριβώς το αντίθετο από αυτό που κάνουν σήμερα. Αρα, κατανοούν ότι η ευρωζώνη δεν έχει μέλλον.
Τότε γιατί επιμένει ο κ. Σόιμπλε σε δομές και πολιτικές που αποδομούν το ευρώ; Επειδή μπορεί η ευρωζώνη να ωφελεί τη γερμανική ελίτ για πολύ καιρό ακόμα πριν διαλυθεί.
Αυτή η καθυστέρηση μάλιστα αλλάζει τον συσχετισμό δυνάμεων σημαντικά, εξασφαλίζοντας στο Βερολίνο το απόλυτο προβάδισμα (ιδίως απέναντι στο Παρίσι) στον σχεδιασμό τής μετά το (σημερινό) ευρώ εποχής.
Από πού προκύπτει ότι αυτή είναι η επιλογή του γερμανικού κατεστημένου (που ταυτίζεται με την πολιτική Σόιμπλε); Από την απόρριψη μετ’ επαίνων των προτάσεων του προέδρου Μακρόν από το Βερολίνο. Τι πρότεινε ο κ. Μακρόν; Πρότεινε τα ελάχιστα που απαιτεί μια λειτουργούσα Ευρωζωνική Ομοσπονδία:
Η Γαλλία να επεκτείνει την «προστασία» που προσφέρει το πυρηνικό της οπλοστάσιο σε όλη την Ευρώπη, με αντάλλαγμα από τη Γερμανία την αποδοχή κοινού προϋπολογισμού, τροφοδοτούμενου από νέους ομοσπονδιακούς φόρους και κοινά ομόλογα, καθώς και μια κοινή μεταναστευτική πολιτική που να «καλύπτει» την Ιταλία.
Ενα τριπλό «Nein» ήταν η απάντηση από τους Χριστιανοδημοκράτες, τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Ελεύθερους Δημοκράτες! Τι προτείνουν εκείνοι;
Αυτό που άρχισε να οικοδομείται από το 2010, χρησιμοποιώντας τη Μνημονιακή Ελλάδα ως το εργαστήριό τους: Περισσότερους δημοσιονομικούς κανόνες αυτοματοποιημένης λιτότητας σε συνδυασμό με περισσότερα διακρατικά δάνεια και ενίσχυση της απαγόρευσης μεταβιβάσεων.
Απέρριψαν ακόμα και την πρόταση των Παρισίων για κοινή αμυντική πολιτική επειδή, όπως κύκλοι της γερμανικής κυβέρνησης επιβεβαίωσαν πρόσφατα, αυτή απαιτεί αύξηση των γερμανικών αμυντικών δαπανών – κάτι που το Βερολίνο απορρίπτει.
Εν κατακλείδι, η στάση του κ. Σόιμπλε εκφράζει τη στρατηγική επιλογή των γερμανικών ελίτ να φέρουν την ευρωζώνη σε αμετάκλητο αδιέξοδο, ελπίζοντας ότι η αποδόμηση που νομοτελειακά φέρνει η στάση τους θα αργήσει όσο χρειάζεται από τη σκοπιά τους.
Γι’ αυτόν τον λόγο, όσοι νοιαζόμαστε τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη είχαμε -και έχουμε- υποχρέωση να συγκρουστούμε με τον κ. Σόιμπλε. Οχι βέβαια δαιμονοποιώντας τον και βαυκαλιζόμενοι ότι Μέρκελ-Σουλτς-Μοσκοβισί κ.λπ. είναι «καλύτεροι», αλλά αναγνωρίζοντας ότι η τρόικα στο σύνολό της αντανακλά την επικυριαρχία της γραμμής Σόιμπλε.
