ΤΟ ΨΥΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: Το σύνδρομο του κοκαλωμένου λαγού

ΤΟ ΨΥΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: Το σύνδρομο του κοκαλωμένου λαγού


Ο λαγός είναι ένα αξιαγάπητο ζώο. Έχει τη δυνατότητα να κινείται ελεύθερα στη φύση και με τις ικανότητες του να...
ξεφεύγει από κινδύνους και από παγίδες. Με το ισχυρό του άλμα, πετάγεται εύκολα από το ένα μέρος στο άλλο, μην επιθυμώντας να γίνει θύμα. Παρ' όλη την ευελιξία του,
υπάρχει μία στιγμή που ακινητοποιείται. Είναι η στιγμή που κοκαλώνει μπροστά στα δυνατά φώτα ενός αυτοκινήτου τη στιγμή που διασχίζει το δρόμο. Για δέκατα του δευτερολέπτου, δεν ξέρει τι πρέπει να κάνει, αν και βλέπει το αυτοκίνητο να έρχεται κατά πάνω του, απειλώντας τη ζωή του. Όπως ο λαγός είναι σαστισμένος από τα φώτα, έτσι και οι Έλληνες, έχουν σαστίσει από την ξαφνική κρίση που αντιμετωπίζουν αναπάντεχα. Πως αντιδρούν άραγε;

Οι Συμβιβασμένοι:
Ή αλλιώς οι κοκαλωμένοι λαγοί μπροστά στα φώτα. Ξύπνησαν σε έναν εφιάλτη χωρίς να ξέρουν τι γίνεται, πως βρέθηκαν σε αυτή την κοινωνική φάση. Κάποιοι άλλοι επέλεξαν για αυτούς να βρεθούν εδώ και όπως έτσι τους έμπλεξαν αυτοί, οι ίδιοι είναι που θα τους ξεμπλέξουν. Όχι γιατί υπάρχει εμπιστοσύνη σε εκείνους που αποφασίζουν, αλλά γιατί οι ίδιοι δεν έχουν εμπιστοσύνη στους εαυτούς τους. Άρα δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά, από το να περιμένουν. Μία μαγική σκέψη, ένα ευχέλαιο, μία προσευχή σε ό,τι πιστεύουν και θα έρθει η λύση από ψηλά (στην καλύτερη εύχονται να είχαν έστω τα μισά χρήματα από αυτά που δείχνουν συνέχεια τα οικονομικά ρεπορτάζ των δελτίων ειδήσεων.) Μοιρολάτρες, αποδεχόμενοι ότι ο άνθρωπος δεν αλλάζει, αλλά τον αλλάζει η μοίρα, αφήνουν εκείνη να τους ορίσει. Κοκαλωμένοι όπως ο λαγός μπροστά στο αυτοκίνητο, δεν μπορούν να μετακινηθούν, έχουν παγώσει. Η βοήθεια δεν έρχεται από πουθενά και εδώ δεν είναι ταινία να πεταχτεί κάποιος να τους γλιτώσει βγάζοντάς τους από το δρόμο την ύστατη στιγμή. Παραμένουν στη θέση τους, περιμένοντας να έρθει το μοιραίο. Δεν έχουν σκεφτεί ότι μπορούν να το αλλάξουν, γιατί δεν είναι ικανοί αλλά και γιατί η δική τους συμμετοχή είναι πολύ μικρή για να είναι ουσιαστική. Έτσι αποδέχονται το πεπρωμένο τους και υπομένουν ματαιοπονώντας τη στιγμή που θα περάσει το αμάξι από πάνω τους. Γιατί απλά έτσι έπρεπε να γίνει.

Οι Αγανακτισμένοι:
Άνθρωποι που έχουν κυριευτεί από το στιγμιαίο συναίσθημα της αγανάκτησης, δεν μπορούν να το αποβάλλουν. Παρά τη γνωστή βραχυπρόθεσμη παρουσία του, το συναίσθημα αυτό έχει μετουσιωθεί σε οργή, θλίψη, εκδίκηση, προδοσία, άρνηση και κατηγορία. Ένα σύμπλεγμα, που οδηγεί σε πιο πρωτόγονα ένστικτα. Συναισθήματα που δεν αναγνωρίζονται από τους ίδιους και όταν τους τα υποδείξει κάποιος, αυξάνονται επικίνδυνα. Το κυριότερο όμως συναίσθημα είναι αυτό που απουσιάζει, η ευθύνη. Οι αγανακτισμένοι, ζουν στο παράλληλο σύμπαν των συμβιβασμένων. Ενώ εκείνοι περιμένουν τυπολατρικά την απόφαση της ζωής τους από κάποιους άλλους, οι αγανακτισμένοι εξοργίζονται και επιτίθενται σε αυτούς τους άλλους, αισθανόμενοι ότι τους έχουν προδώσει, καθώς δεν έχουν τηρήσει αυτά που τους υποσχέθηκαν. Ή ακόμα ότι τους πήραν αυτά που δικαιούνταν, ακόμα και αν ήξεραν βαθιά μέσα τους ότι δεν ήταν ποτέ δικά τους. Οι "άλλοι" οφείλουν να επανορθώσουν για το κακό που τους βρήκε. Πως; Με το να τους δώσουν πίσω αυτά που τους πήραν. Αν δεν μπορούν, να φύγουν, να μπουν άλλοι που θα τους υποσχεθούν ότι θα το κάνουν. Αν δεν το κάνουν ούτε αυτοί; Τότε, θα καταστραφούν όλα προκειμένου κανείς να μην έχει κανείς τίποτα, να βράζουν όλοι στο ίδιο καζάνι.

Οι Δημιουργικοί:
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν γκρινιάζουν για όλα τα κακά που τους συμβαίνουν από τους άλλους; Κι όμως είναι άνθρωποι που αναλαμβάνουν την ευθύνη τους, αναγνωρίζοντας τι γινόταν στο παρελθόν, το αναδεικνύουν και επιλέγουν να μην ασχοληθούν ξανά μαζί του με τέτοιο τρόπο. Είναι άνθρωποι που είναι ασφαλείς αρχικά με τον εαυτό τους, που δεν φοβούνται να παραδεχτούν ότι είχαν βολευτεί, αλλά επιλέγουν να ξεβολευτούν για να επιβιώσουν. Να προχωρήσουν μπροστά, αξιοποιώντας τη δυναμική τους, επιτρέποντας στον εαυτό τους να ανακαλύψουν καινούριες προοπτικές που δεν ήξεραν ότι διέθεταν μέχρι τώρα. Είναι άνθρωποι, όχι υπεράνθρωποι με μαγικές δυνάμεις, που μεταβολίζουν τις οικονομικές ανάγκες τους σε προσωπικές δυνατότητες για να ξεφύγουν από το αδιέξοδο. Οι δημιουργικοί ανήκουν στο ποσοστό των ανθρώπων που αναλαμβάνουν την ευθύνη τους, που δεν δέχονται να καθοδηγηθούν από την πραγματικότητα και τις συνθήκες, αλλά να τις ορίσουν οι ίδιοι. Η ευθύνη οδηγεί στην σκέψη και η σκέψη στην πρωτοβουλία. Όλα αυτά μαζί, στην πράξη, στην ουσία. Χωρίς οδηγούς για διεξόδους από την κρίση, κάθε άνθρωπος επιλέγει υποκειμενικά την λύση που θα τον βγάλει αξιοπρεπώς από το επερχόμενο αδιέξοδο. Το αρνητικό, το μαύρο υπάρχει έξω, μπορεί και μέσα, αλλά δεν κάνουν ότι δεν το βλέπουν. Όχι μόνο το βλέπουν, αλλά επιλέγουν να το αντιμετωπίσουν όσο τους παίρνει, αντλώντας δύναμη από τον εαυτό τους αλλά και από τους υπόλοιπους γύρω τους. Ο φόβος αναγνωρίζεται, αλλά αποτελεί κινητήρια δύναμη, όχι αφορμή για ακινητοποίηση. Άνθρωποι που διατηρούν την ίδια στάση ζωής ακόμα και στα δύσκολα, για αυτό και δε δέχονται να ετεροκαθοριστούν.

Ο λαγός που βρίσκεται μπροστά στο αμάξι, τυφλωμένος από τα δυνατά φώτα, κοκαλώνει για δέκατα δευτερολέπτου. Οι επιλογές του τρεις: α) παραμένει στη θέση του και τον πατάει το αμάξι β) επιτίθεται στο αμάξι και έχει την ίδια κατάληξη με το α γ) μαζεύει δύναμη στα πόδια του και κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλά, ένα μεγάλο άλμα, μακριά, προς τη ζωή.

Χαράλαμπος Παν. Πίσχος, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής

sinaisthisi.gr