Γιατί ανησυχούν τόσο οι Τούρκοι ισλαμιστές για την Αίγυπτο;

Γιατί ανησυχούν τόσο οι Τούρκοι ισλαμιστές για την Αίγυπτο;

Παγωμάρα και προφανές μούδιασμα επικρατούν στην Τουρκία μετά την ανατροπή του Αιγύπτιου ισλαμιστή προέδρου, Μοχάμεντ Μόρσι, από τις ένοπλες δυνάμεις. Οι δηλώσεις που «βγαίνουν» από το ισλαμικό στρατόπεδο του κυβερνώντος AKP προδίδουν έντονη νευρικότητα και ανησυχία και είναι ενδιαφέρον να προβεί κανείς σε κάποιες λογικές σκέψεις και εικασίες περί της γενεσιουργού αιτίας…

Του Μιχαήλ Βασιλείου

Οι δηλώσεις από την Τουρκία «αποθεώνουν» τον Μόρσι που αντιστάθηκε σθεναρά και δεν υπέκυψε στις πιέσεις του στρατού, ενώ αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η ενέργεια των ενόπλων δυνάμεων δεν πρόκειται ποτέ να γίνει αποδεκτή και να νομιμοποιηθεί από τουρκικής πλευράς, προδιαγράφοντας ενδεχομένως τη στάση της τουρκικής κυβέρνησης απέναντι στη νέα ηγεσία στο Κάιρο.




Άλλοι δεν κρύβουν την ανησυχία τους και ακολουθώντας την… ισλαμιστική πεπατημένη, διακρίνουν «ξένο δάκτυλο» πίσω από το πραξικόπημα, ενώ ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ενδεχομένως, ότι φωνές ανησυχίας ακούγονται και από το στρατόπεδο της αντιπολίτευσης, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος…

Ας πάρουμε όμως τους ισλαμιστές, αφού υπάρχουν κάποιες ομοιότητες οι οποίες δεν μπορούν να μας αφήσουν αδιάφορους. Το βασικότερο όλων είναι ότι όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα του Μόρσι στην Αίγυπτο, έτσι και το AKP του Ερντογάν κυβερνά τη χώρα έχοντας εξασφαλίσει περίπου την υποστήριξη του μισού πληθυσμού.

Επίσης, και στις δυο περιπτώσεις γνωρίζουμε ότι το στράτευμα δεν είναι και ενθουσιασμένο με το στιλ διακυβέρνησης και τον επιθετικό ρυθμό προώθησης μεταρρυθμίσεων με εμφανή στόχο την περιθωριοποίησή του και την υποταγή του στην πολιτική εξουσία κατά το πρότυπο των Δυτικών Δημοκρατιών. Αμφότερες οι πλευρές επιχείρησαν με διάφορους τρόπους να περιορίσουν την εξουσία του στρατεύματος παρεμβαίνοντας σε αυτό και προωθώντας θεωρούμενος ως φιλικά προσκείμενους στρατιωτικούς στις θέσεις-κλειδιά.

Όπως όμως δείχνουν οι εξελίξεις στην Αίγυπτο, όσο μεγάλη και να είναι η παρέμβαση των ισλαμιστών στην ιεραρχία, οι ένοπλες δυνάμεις αποτελούν κάτι εντελώς διαφορετικό στην εξέλιξη της Ιστορίας των χωρών της Μέσης Ανατολής εν συγκρίσει με τη Δύση και όχι μόνο. Έχουν τον ρόλο του εγγυητή της ηρεμίας και της κίνησης σε προκαθορισμένα πλαίσια του πολιτικού παιχνιδιού, με απώτερο στόχο να μην απειληθεί η κομβική θέση των στρατιωτικών στην κοινωνική ιεραρχία.

Στην Τουρκία, ο Ερντογάν έχει σφίξει πολύ περισσότερο «τα λουριά» στους στρατιωτικούς, με βραχίονα τις δικαστικές διώξεις για τα σχέδια πραξικοπήματος που πρόσφατου παρελθόντος.Έχοντας όμως ταυτόχρονα αντιληφθεί ότι το ηθικό του στρατεύματος έχει καταρρεύσει, κάτι που επηρεάζει τη μεγαλοϊδεατική νεοθωμανική εξωτερική πολιτική, έκανε κάποια βήματα προσέγγισης του στρατεύματος παρεμβαίνοντας έμμεσα ακόμα και στη Δικαιοσύνη, ζητώντας επίσπευση των διαδικασιών έκδοσης τελικών αποφάσεων.



Οι Τούρκοι ισλαμιστές όμως έχουν κι άλλους λόγους να ανησυχούν, αφού φαίνεται να παρουσιάζεται μετατόπιση των συμμαχιών που είχαν διαμορφωθεί στο θέμα της Συρίας, όπου είχαν επενδύσει σημαντικό (γεω)πολιτικό κεφάλαιο. Η εξίσωση δεν λύνεται με τον τρόπο που φαντάζονταν ο Ερντογάν και ο Νταβούτογλου και δεν είναι λίγες οι ενδείξεις ότι αργά και βασανιστικά βαίνουμε προς συνεννόηση των ΗΠΑ με τη Ρωσία με στόχο να ξεφύγουμε από το αδιέξοδο.

Διότι για πόσο καιρό θα μπορεί η πλευρά των ΗΠΑ να αρνείται τη συμμετοχή του Άσαντ σε ελεύθερες εκλογές διεθνή επιτήρηση ώστε να αποδειχθεί εάν διαθέτει επιρροή στους Σύρους και πόση… Αποτελεί αναμφισβήτητα ανακολουθία να χρησιμοποιούμε το «δημοκρατικό επιχείρημα» για να διαμαρτυρόμαστε για την ανατροπή του Μόρσι (εκλεγμένος στις εκλογές) και να αρνούμαστε στους Σύρους να δείξουν στην κάλπη τη βούλησή τους; Στην ίδια παγίδα έχει πέσει και η τουρκική ηγεσία…

Επίσης, η επιδρομή στο Αλ Τζαζίρα που αποτελεί ευθεία επίθεση στα συμφέροντα και την πολιτική παρέμβασης που προωθούσε το Κατάρ στην περιοχή και η διαφαινόμενη αντικατάστασή του στον ρόλο του χρηματοδότη της Αιγύπτου από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), αποτελεί ισχυρή ένδειξη της σταδιακής αλλαγής των ισορροπιών ως αποτέλεσμα του συριακού αδιεξόδου και της επιχειρησιακής πραγματικότητας στο έδαφος.

Εν ολίγοις, οι τουρκικές επιλογές – στοχεύσεις βρίσκονται όλες «στον αέρα» και οι ομοιότητες που παρουσιάζει το σκηνικό στην Αίγυπτο με αυτό στην Τουρκία δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο. Ενδιαφέρον θα έχει να διαπιστωθεί εάν ο Ερντογάν θα επιλέξει τον δρόμο της σύγκρουσης που τόσο δείχνει να προτιμά, πραγματοποιώντας το ταξίδι στη Λωρίδα της Γάζας και τη Χαμάς, η οποία μετά την ανατροπή του Μόρσι θεωρείται από αναλυτές της Μέσης Ανατολής ως εκ των μεγάλων χαμένων, με πολλούς να μιλούν για συντριπτικό πλήγμα…